Cumhuriyetin İlk Yerli Gemisi: Gölcük Yağ Tankeri

Pek çoğumuz yerli gemi yapımında ilk gemilerin Ada Sınıfı (Milgem) korvetler olduğunu düşündü. Ama ilk yerli gemimiz çok daha eskiye dayanıyor. 1935 yılına. Ord. Prof. Ata Nutku (o dönemde Mühendis Yüzbaşı) tarafından Gölcük Tersanesi’nde yapılan gemi aynı zamanda o dönemde ortaya çıkan Türkiye’de gemi yapılamaz düşüncesine bir cevaptır.

                “Türkiye’de gemi yapan adam.” olarak bilinen; pek çok tersanenin ve İstanbul Teknik Üniversitesi Model Gemi Laboratuvarının kurucusu olan Nutku, 1925 yılında Hollanda Fijenoord Tersanesinde stajdan sonra yurda dönmüş, Yavuz Zırhlısının onarımı, 1933 yılında kaza geçiren I. Dumlupınar denizaltısının onarımı gibi kritik görevlerden sonra sipariş ettiğimiz iki muhribi İtalya’dan teslim almak üzere oluşturulan komisyonda bulunmuştu. 1934 yılında İtalya’dan döndükten sonra o dönemde “Gemi yapımının Ankara’sı” olarak adlandırılan Gölcük tersanesinde göreve başladı. Bir yandan gemilerin donatımları ve bakımlarıyla ilgilenirken diğer yandan da işçileri yetiştiriyordu. Gizlice Gölcük yağ tankerinin çizimlerini ve planlarını oluşturmaya başladı. Hiçbir izin almadan geminin omurgasını kızağa yerleştirerek yapıma başladı. Gemi yapımı başladıktan sonra bakanlıktan izin almak için başvurdu. İzin alındıktan sonra üretim hızlandırıldı. Nutku pek çok kişi tarafından engellenmeye, vazgeçirilmeye çalışıldı. Üretim birçok kez maddi imkânsızlıklar yüzünden durmak zorunda kaldı. Ata Nutku babası Süleyman Nutki Efendi gibi inatçı ve kolay pes etmeyen bir yapıya sahipti. Babası Osmanlı Donanması’ndayken birkaç kez sürgün edilmişti. Aynı zamanda Süleyman Nutki Efendi İstanbul’daki Deniz Müzesi Komutanlığı ve Kılavuz kaptanlık teşkilatının kurucusuydu. 1 Kasım 1935 tarihine gelindiğinde Nutku Gölcük’ü denize indirmeyi başardı. Nutku Türkiye’de gemi yapılamaz diyenlere karşı bir zafer kazanmış, Türk Donanması’na harp gemilerine makine yağı nakledebilmesi için bir tanker armağan emişti. Bu olay tüm yurtta heyecanla karşılanmış, gazeteler bu olaya manşette yer vermişti. Mareşal Fevzi Çakmak çektiği bir telgraf ile Ata Nutku’yu tebrik etmişti. Ayrıca Ata Nutku’ya ikramiye verilmiş, Nutku bu ikramiyeyi projede birlikte çalıştığı işçilere ziyafet vermek için harcamıştı. Fakat maddi imkânsızlıklar yüzünden geminin donatımı oldukça uzun sürdü ve hizmete 1 Ocak 1938 tarihinde girebildi. Ata Nutku’nun diğer bir başarısı Atak mayın gemisidir. Bir römorkörü tekrar düzenleyerek bir mayın dökücü gemiye dönüştürmüştü. 1938 yılında denize inen bu gemi daha çok ses getirmişti. Gazetelerde Ata Nutku ve eşi hakkında yazılanlar geminin önüne geçmişti.  Ata Nutku emekli olana kadar şilepler, yatlar, feribotlar tasarlamaya devam etti.

                İlk önemi taşıyan diğer yerli gemilere bakacak olursak,1939 yılında Atılay denizaltısı Taşkızak tersanesinde üretildi, 1942 yılında ilk yerli hücumbotlar Bora ve Yıldırım Gölcük ve Taşkızak tersanesinde üretildiler. 10 Mayıs 1965’de TCG Koçhisar karakol botu Gölcükte inşa edilen ilk harp gemisi olma unvanını kazandı. 1972 yılında ise ilk yerli muhribimiz Berk sınıfı TCG Berk, 1976 yılında ise TCG Peyk Gölcükte üretilen ilk büyük harp gemileri olarak hizmete girdiler. Bu gemiler aynı zamanda helikopter platformuna sahip ilk savaş gemilerimizdi.